Fort bij Aalsmeer

In de volksmond wordt het Fort bij Aalsmeer (1905) ook wel Fort Rijsenhout genoemd, vernoemd naar het gelijknamige dorp dat even verderop ligt. Het fort ligt aan het eind van de Geniedijk en heeft lange tijd dienstgedaan. Het is onderdeel van de Stelling van Amsterdam en tegenwoordig zit het CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ’40-’45 in het fort. In de voormalige Genieloods zit Fortboerderij Dijkzicht; zijn schapen lopen op en rond het fort en op de Geniedijk.

Achter het fort ligt een dubbele schutsluis waarmee de zuidwestelijke helft van Haarlemmermeer in geval van een vijandige aanval onder water kon worden gezet. Tijdens de mobilisatie van WOI werd het fort bemand door zo’n 280 man.

Later zorgde het bestaan van de sluizen er ook voor dat Haarlemmermeer bereikbaar werd voor scheepvaart. Zo konden er landbouwproducten via het water worden vervoerd. Via de Ringvaart werden vooral suikerbieten vervoerd naar de bekende suikerfabriek in Halfweg. De sluizen zijn al meer dan een halve eeuw niet meer in gebruik en zijn helaas slecht onderhouden.

Schade

Aan het fort is goed te zien dat het in de jaren negentig van de vorige eeuw werd gebruikt door de brandweer als oefencentrum. Sporen van brand- en rookschade zijn nog goed zichtbaar aan het oude gebouw.

Wat dan weer wel intact is gebleven zijn de hefkoepelgebouwtjes. In WOII wilden de Duitsers het staal dat in de koepels zat gebruiken voor de wapenindustrie. Bij veel forten werden de hefkoepelgebouwtjes opgeblazen om bij het stalen pantser te komen. In het geval van Fort bij Aalsmeer is ervoor gekozen om de hefkoepels te demonteren. Daardoor zijn die nu nog te zien voor het publiek.

CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ’40-’45

In het fort is sinds 2009 het CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ’40-’45 gevestigd. Daarin wordt aandacht besteed aan neergestorte vliegtuigen en hun bemanningen, aan onderduikers in Haarlemmermeer en aan verzet. Er is ook een radiokamer te zien en er is een permanente tentoonstelling gewijd aan Nederlandse agenten die tijdens WOII werkten voor het Bureau Bijzondere Opdrachten.

Fortboerderij Dijkzicht – Boer Bos

Naast het fort, in de zgn. Genieloods vind je Fortboerderij Dijkzicht. Op en rond het fort en op de Geniedijk lopen de schapen van Boer Bos. Deze eigen schaapskudde beheert hier op ecologische wijze het grasland. Daarnaast verkoopt de schapenboerderij lamsvlees en wol en bovendien kunnen schoolkinderen hier lessen in natuureducatie volgen. De boerderij beschikt ook over een moestuin waar seizoensgroenten worden geteeld.

Monument

Fort bij Aalsmeer staat als onderdeel van het UNESCO Erfgoed Stelling van Amsterdam op de lijst van provinciale monumenten van de provincie Noord-Holland.