In onze polder staan drie gemalen die het Haarlemmermeer in 1852 hebben drooggemalen: De Leeghwater, De Lynden en De Cruquius. Stoomgemaal Halfweg is een zgn. boezemgemaal dat ook een grote rol speelde bij de drooglegging. Het kleinste monument van Haarlemmermeer vind je tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep: Gemaal Hoofdweg Oost, beter bekend als het Witte pomphuisje. Lees meer over de gemalen van Haarlemmermeer.
Als na vijf jaar graven met schop en spade door duizenden arbeiders in 1845 de Ringvaart en de Ringdijk om het Haarlemmermeer zijn aangelegd, kan worden begonnen met de drooglegging. Hiervoor worden drie identieke stoomgemalen in neogotische stijl gebouwd. Op 1 juli 1852 is het meer droog.
Helemaal aan de zuidelijke rand van onze gemeente staat Gemaal De Leeghwater. Het gemaal staat in Buitenkaag, waar de Hoofdvaart en de Ringvaart samenkomen. De Leeghwater (1845) is het eerste gemaal dat werd gebouwd om het Haarlemmermeer leeg te pompen. Er is niet veel meer over van het oorspronkelijke gebouw. De Leeghwater is nog wel in gebruik, maar niet fulltime; het wordt alleen ingezet als de andere gemalen de hoeveelheid water niet aankunnen.
> Lisserdijk 5, Buitenkaag
Lees meer over Gemaal De Leeghwater>
Gemaal De Lynden (1848) is het tweede gemaal dat in bedrijf werd genomen om het Haarlemmermeer droog te malen. Na de drooglegging bleef het nog lange tijd in dienst; nu om de waterhuishouding in Haarlemmermeer op peil te houden en te regelen. Voor het oude gemaal is een nieuw gemaal in de plaats gekomen. Het oude gemaal is industrieel erfgoed en is zorgvuldig gerestaureerd en gemoderniseerd en herbergt een restaurant.
> Akerdijk 10, Lijnden
Lees meer over Gemaal De Lynden>
Samen met zustergemalen De Leeghwater en De Lynden pompte Gemaal De Cruquius maar liefst 800 miljoen kubieke meter water omhoog om het Haarlemmermeer droog te leggen.ย In 1933 werd het gemaal officieel gesloten. Van de drie gemalen is De Cruquius het meest in de originele staat gebleven. Het gemaal werd in de jaren negentig langdurig gerestaureerd. In het Cruquius Museum kun je de grootste stoommachine ter wereld in werking zien.
> Cruquiusdijk 27, Cruquius
Lees meer over Gemaal De Cuquius>
Met het verdwijnen van het Haarlemmermeer ontstond een ander waterprobleem: waar moest overtollig water tijdelijk worden opgeslagen? Het water moest naar zee worden afgevoerd. Naast de drie grote gemalenย werden er daarom ook zgn. boezemstoomgemalen gebouwd. Stoomgemaal Halfweg (1852) is daar รฉรฉn van. Tot 1977 heeft het gemaal dienst gedaan. Het gebouw wordt tegenwoordig geheel in stand gehouden door vrijwilligers en is ingericht als museum. Enkele dagen per jaar wordt het gemaal onder stoom gebracht.
> Haarlemmermeerstraat 4, Halfweg
Lees meer over Stoomgemaal Halfweg>
De gemeente Haarlemmermeer kent vele monumenten, maar het bijzonderste moet toch wel het Witte pomphuisje aan de Hoofdweg tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep zijn. Met zijn afmeting van twee bij twee meter is het het kleinste monument van de gemeente. Gemaal Hoofdweg Oost heeft vroeger dienstgedaan om water naar de Ringvaart te pompen.
> Hoofdweg Oostzijde t.h.v. nr 1100, Nieuw-Vennep
Lees meer over het Witte pomphuisje>
Headerfoto: Kees van der Veer
Volg ons!
Volg Liefs uit Haarlemmermeer viaย social media en blijf op de hoogte van al het leuks van Haarlemmermeer!
Haarlemmermeerse nieuwtjes en blogs in je mailbox?ย Schrijf je in voor deย nieuwsbriefย >>
Heb je zelf tips voor leuke (nieuwe) hotspots in Haarlemmermeer of heb je een andere gouden tip?
