De gemeente Haarlemmermeer kent vele monumenten, maar het bijzonderste moet toch wel Gemaal Hoofdweg Oost aan de Hoofdweg zijn. Het is in ieder geval het kleinste monument van de gemeente, met zijn afmeting van 2×2 meter. Het zgn. Witte pomphuisje heeft vroeger dienstgedaan om water naar de Ringvaart te pompen. Het monument werd uitgeroepen tot Haarlemmermeers Monument van het jaar 2023.
De gemalen van Haarlemmermeer
Als na vijf jaar graven in 1845 de Ringvaart en de Ringdijk om het Haarlemmermeer zijn aangelegd, kan worden begonnen met de drooglegging. Hiervoor worden drie stoomgemalen gebouwd: De Leeghwater, De Lynden en De Cruquius. In onze polder staat nóg een gemaal dat een grote rol speelde bij de drooglegging: Stoomgemaal Halfweg.
Stoomgemaal Halfweg
De grote gemalen bij Cruquius, Lijnden en Buitenkaag hebben een belangrijke rol gespeeld bij de drooglegging van het Haarlemmermeer. In Halfweg staat ook een stoomgemaal dat een rol heeft gespeeld in het ontstaan van de gemeente, dat van boezemgemaal. Stoomgemaal Halfweg is het oudste en grootste nog werkende schepradstoomgemaal ter wereld!
Gemaal De Leeghwater
Helemaal aan de zuidelijke rand van onze gemeente in het plaatsje Buitenkaag staat Gemaal De Leeghwater. Dit is één van de drie gemalen, naast De Cruquius en De Lynden, dat verantwoordelijk was voor het leegpompen van het meer waarop nu de gemeente is gebouwd. Watersporters bij de Kagerplassen zullen het gebouw vast kennen.
Gemaal De Lynden
Net als de andere twee stoomgemalen die het Haarlemmermeer hebben drooggepompt is ook Gemaal De Lynden vernoemd naar een initiatiefnemer van de drooglegging. Het dorp Lijnden dankt zijn naam aan het gemaal. In het oude gemaal is tegenwoordig een restaurant gevestigd.
Gemaal De Cruquius
Gemaal De Cruquius is één van de drie stoomgemalen dat is gebouwd ten behoeve van de drooglegging van het Haarlemmermeer. Tegenwoordig is één van de leukste musea van Haarlemmermeer in het imposante gebouw gevestigd. Je kunt hier de grootste stoommachine ter wereld in werking zien.